Hỏi: Tôi mới phát hiện bị tăng mỡ máu. Vậy trong dịp Tết này có cần kiêng khem gì không trong ăn uống không?

Nguyễn Thu Huyền (Bắc Giang)

Trả lời: Tăng mỡ máu hay còn gọi là rối loạn lipid máu là tình trạng bệnh lý khi có một hoặc nhiều thông số lipid bị rối loạn như tăng cholesterol hoặc tăng triglyceride, hoặc tăng LDL-C (cholessterol xấu), hoặc giảm HDL-C (cholessterol tốt)…

Để dự phòng và điều trị các rối loạn lipid máu thì chế độ ăn uống có một vai trò quyết định. Đặc biệt trong ngày Tết với những món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, lạp xưởng, giò thủ, nem rán, thịt kho tàu, các đồ xào, rán… đều chứa nhiều cholesterol, chất béo cao.

Người bị rối loạn lipid máu nên hạn chế các món xào rán nhiều dầu mỡ trong ngày Tết.

Lượng chất béo và thành phần chất béo trong khẩu phần ăn đều đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ điều trị rối loạn mỡ máu. Năng lượng được cung cấp từ chất béo bão hòa và chất béo dạng trans có thể được thay thế bởi năng lượng từ chất béo không bão hòa đơn, chất béo không bão hòa đa nối đôi hoặc carbohydrat nhiều chất xơ cung cấp.

Khi năng lượng cung cấp cho khẩu phần ăn từ chất béo > 35-40% tổng số năng lượng khẩu phần thì thường đi kèm với tăng năng lượng và tăng lượng acid béo bão hòa. Ngược lại, khi lượng chất béo quá thấp làm tăng nguy cơ thiếu vitamin E và các acid béo thiết yếu, có thể làm giảm HDL-C. Hạn chế chất béo dạng trans đến mức thấp nhất có thể và lượng cholesterol ăn vào nên < 300 mg/ngày. Do vậy, người bị rối loạn lipid máu nên hạn chế các món xào rán nhiều dầu mỡ trong ngày Tết.

Năng lượng từ carbohydrate cung cấp nên đạt 45-55% tổng nhu cầu năng lượng ăn vào hằng ngày. Tiêu thụ quá nhiều lượng carbohydrat có thể gây ra những tác động tiêu cực lên hàm lượng triglycerid và HDL-C trong máu.

Các món ăn ngày Tết như bánh kẹo ngọt, mứt, nước ngọt, các loại hoa quả sấy… chứa hàm lượng glucose cao cần hạn chế trong những ngày Tết. Nên tránh tư tưởng nấu mâm cao, cỗ đầy. Tránh tình trạng nấu đi nấu lại, lưu từ ngày này sang ngày khác.

Các bà nội trợ đi chợ ngày Tết nên lưu ý mua nhiều rau xanh, quả chín bởi ngày tết, tránh tình trạng ăn quá nhiều đồ xào rán dầu mỡ, tinh bột. Khi mời khách đến nhà chơi ngày tết, thay vì mời bánh ngọt, kẹo ngọt, chúng ta hãy thay thế bằng hoa quả tươi.

Chất xơ góp phần làm giảm cholesterol máu qua 2 cơ chế: Chất xơ liên kết với các acid mật, làm giảm tái hấp thu cholesterol ở gan; vi khuẩn trong ruột kết lên chất xơ để tạo ra acetat, propionat và butyrat là những chất có tác dụng ức chế tổng hợp cholesterol.

Theo khuyến cáo, để hỗ trợ kiểm soát lipid máu, lượng chất xơ trong một ngày nên từ 25-40 g, trong đó lượng chất xơ hòa tan 7 -13g. Chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan, có trong có loại đậu, trái cây, rau và ngũ cốc (yến mạch) có tác dụng hạ cholesterol máu.