Nghệ nhân Tạ Thị Bích - người bền bỉ giữ lửa nghệ thuật chầu văn

Kute Nguyen nguồn bình luận 999
A- A A+
Sinh năm 1945, nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc chính thức gắn bó với hát chầu văn khi 33 tuổi. Nhưng cái duyên của nghề đã đến với bà ngay từ khi còn là một cô bé 6 tuổi. Bà Lộc chia sẻ: Lúc nhỏ, tôi rất thích theo mẹ đi lễ đền, chùa và xem trình diễn hầu đồng. Mỗi lần được nghe những câu hát chầu văn, tôi tò mò tại sao người ta có thể nhớ được lời và hát được những giai điệu khó đến thế.
Nghệ nhân Tạ Thị Bích - người bền bỉ giữ lửa nghệ thuật chầu văn
Nghệ nhân ưu tú Tạ Thị Bích Lộc thực hành giá Quan lớn đệ Tam tại đền Cửa Đông. Ảnh: baolangson.vn

Năm 1978, nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc được “thầy” Nguyễn Thị Tỵ (sinh năm 1902), thủ nhang đền Kỳ Cùng truyền dạy thực hành nghi lễ chầu văn tại Tổ Sơn Phúc Thịnh Linh Điện, phường Chi Lăng, thành phố Lạng Sơn. Sau khi đã thực hành thành thạo các nguyên tắc, động tác kỹ thuật, nội dung các bài hát chầu văn, từ năm 1990 đến nay, bà Lộc thường xuyên tham gia thực hiện các nghi lễ, nghi thức theo quy định của tín ngưỡng thờ Mẫu.

Năm 1995, được chính quyền địa phương và các ngành chức năng cho phép, bà cùng gia đình phát tâm công đức, sự đóng góp của các con nhang đệ tử và du khách thập phương hưng công, đầu tư trùng tu, tôn tạo đền Cửa Đông. Năm 2002, đền Cửa Đông được xếp hạng di tích cấp tỉnh, đến năm 2013 được xếp hạng di tích quốc gia.

Bên cạnh việc trực tiếp thực hành các khóa lễ tại nhiều đền, phủ trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn và nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước như: Hà Nội, Nam Định, Hà Nam, Lào Cai, Yên Bái, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, An Giang... bà Lộc tham gia nhiều liên hoan, hội diễn liên quan tới tín ngưỡng thờ Mẫu trong và ngoài nước như: Liên hoan hát chầu văn năm 2017 của Cục Văn hóa cơ sở; Festival thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn tại tỉnh Yên Bái năm 2017; Liên hoan nghi lễ chầu văn tỉnh Lạng Sơn các năm 2016, 2017 và 2018; Liên hoan hát Văn, hát Chầu văn toàn quốc năm 2019 tại tỉnh Hà Nam; Liên hoan giao lưu Văn hóa Việt Nam – Hàn Quốc tại thủ đô Seoul (Hàn Quốc)…

Nghệ nhân ưu tú Tạ Thị Bích Lộc, Trưởng Ban Quản lý di tích Đền Cửa Đông,
thành phố Lạng Sơn trong một giá hầu. Ảnh: baolangson.vn
Cũng bởi đam mê gắn bó với nghề và tình yêu sâu sắc với chầu văn, nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc luôn trăn trở làm thế nào để lưu truyền được cho thế hệ sau tình yêu với hát chầu văn. Cho đến nay, bà Lộc đã truyền nghề cho 116 đệ tử. Bà cho biết: Tôi muốn truyền đạt lại tất cả những gì mình biết cho các học trò, đồng thời động viên đệ tử cố gắng gìn giữ tinh hoa của các cụ để lại, bởi học hát văn cần phải có đam mê và kiên trì.

Ông Nguyễn Hải Thanh, Thủ nhang đền Cô bé Thượng Ngàn, phường Chi Lăng, thành phố Lạng Sơn – người được bà Lộc truyền dạy nghi lễ chầu văn chia sẻ: Nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc là người đi đầu trong việc gìn giữ và phát huy diễn xướng nghi lễ chầu văn trong tín ngưỡng thờ đạo Mẫu hiện nay tại tỉnh Lạng Sơn. Tôi thực sự may mắn được bà truyền dạy, uốn nắn từ câu hát chầu văn cho đến những nghi lễ, nghi thức cổ của tín ngưỡng thờ Mẫu.

“Tín ngưỡng thờ mẫu” là một trong những di sản của Việt Nam được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Nhằm góp phần gìn giữ và phát huy di sản nghi lễ chầu văn và tín ngưỡng thờ Mẫu, nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc tích cực tham gia các hoạt động bảo tồn loại hình văn hóa độc đáo này. Hiện nay, bà là Phó Chủ tịch Hội bảo tồn văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam; hội viên Hội Bảo tồn văn hóa thờ Mẫu và hát văn Hà Nội; Ủy viên Ban Chấp hành Hội Di sản văn hóa Lạng Sơn.

Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Lạng Sơn Hoàng Văn Páo nhận xét: Nghi lễ chầu văn là hoạt động không thể thiếu của tín ngưỡng thờ Mẫu tại Lạng Sơn. Nghệ nhân Tạ Thị Bích Lộc là một trong số những người thực hành nghi lễ chầu văn nắm được các lề lối cổ. Bà là người có tấm lòng và tâm huyết với nghi lễ chầu văn cổ truyền của dân tộc.

Với những đóng góp của mình cho trong việc thực hành, phát huy và truyền dạy di sản nghi lễ chầu văn, tháng 11/ 2015, bà Tạ Thị Bích Lộc vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” ở loại hình “tập quán xã hội và tín ngưỡng”.

Nguồn Tin:
Video và Bài nổi bật