Vấn nạn nhức nhối nhiều năm

Đường phố và hệ thống giao thông tại Tokyo, Nhật Bản đã dần đông đúc trở lại sau khi quốc gia này khôi phục hoạt động bình thường sau dịch Covid-19.

Tuy nhiên, ngày càng đông đảo người dân tham gia giao thông công cộng đồng nghĩa với vấn nạn quấ‌ּy rố‌ּi phụ nữ trên tàu tại Nhật Bản (hay còn gọi là chikan) xuất hiện trở lại.

Tuy dữ liệu từ cảnh sát cho thấy số trường hợp quấ‌ּy rố‌ּi đã giảm trong những năm gần đây. Nếu như ở năm 2014, con số này là 3.440 trường hợp bị bắt giữ nghi phạm trên toàn Nhật Bản thì năm 2020 giảm xuống chỉ còn 1.920 trường hợp.

Nhưng, một số chuyên gia cho rằng xu hướng giảm mạnh kể trên một phần là do số người tham gia giao thông công cộng giảm sâu trong đại dịch. Họ lo ngại xu hướng chikan có thể tăng mạnh trở lại trong thời gian tới khi cuộc sống đã bình thường hóa.

Ông Shinichi Ishizuka, Giáo sư luật và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tội phạm học tại Đại học Ryukoku ở Kyoto cho rằng để ngăn chặn nạn chikan là rất khó khăn. Giới chức Nhật Bản đã nỗ lực trong 20 năm qua và số vụ quấ‌ּy rố‌ּi đã giảm nhưng rất khó để diệt trừ tận gốc.

Theo ông Ishizuka, những kẻ quấ‌ּy rố‌ּi coi hành vi này như một môn thể thao hay sở thích. Nhiều kẻ quấ‌ּy rố‌ּi dường như bị ‘nghiện” việc quấ‌ּy rố‌ּi và gây ảnh hưởng đối với phụ nữ.

Ngoài ra, rất nhiều phụ nữ Nhật Bản thường ngần ngại báo cáo về việc bản thân là nạn nhân bị quấ‌ּy rố‌ּi, chủ yếu là do xấu hổ. Báo cáo gần đây cho thấy chỉ 10% phụ nữ tại Nhật Bản báo cáo khi bị quấ‌ּy rố‌ּi. Vì vậy, công cuộc ngăn chặn nạn chikan càng thêm khó khăn.

Cô Emi Izawa, sinh viên 19 tuổi tại một đại học ở Tokyo cho biết cô chưa từng bị quấ‌ּy rố‌ּi khi đi tàu, nhưng việc này từng xảy ra với một người bạn của cô.

Cô chia sẻ: “Phụ nữ Nhật Bản thường ngại ngùng khi thừa nhận bị quấ‌ּy rố‌ּi, đôi khi không rõ kẻ quấ‌ּy rố‌ּi là ai hay đó chỉ là vô tình hay không nên họ thường giữ im lặng”.

Nữ sinh cho rằng những kẻ quấ‌ּy rố‌ּi hiểu thấu tâm lý đó của phụ nữ nên càng hoành hành.

"Điều quan trọng nhất là phụ nữ phải lên tiếng!"

Trong nỗ lực mới nhất nhằm giải quyết vấn nạn chikan, Sở Cảnh sát Vùng đô thị Tokyo đã phát động chiến dịch mang tên Diệt trừ Chikan cùng với sự hợp tác của các nhà vận hành đường sắt trong và xung quanh Tokyo từ ngày 1/6.

Chiến dịch bao gồm tăng cường lực lượng cảnh sát để răn đe những kẻ vi phạm, trưng bày những tấm áp phích hướng dẫn nạn nhân cách xử trí khi bị quấ‌ּy rố‌ּi và tuyên truyền về ứng dụng Digi Police để yêu cầu sự giúp đỡ khi xảy ra quấ‌ּy rố‌ּi.

Ứng dụng Digi Police ra mắt năm 2016 và đã có 470.000 lượt tải về. Ứng dụng hỗ trợ phụ nữ 2 cách phản ứng khi bị quấ‌ּy rố‌ּi. Thứ nhất là sẽ xuất hiện tin nhắn trên màn hình điện thoại của người dùng với nội dung “Một vụ quấ‌ּy rố‌ּi đang xảy ra ở đây. Hãy giúp tôi!” để người dùng có thể âm thầm đưa cho các hành khách xung quanh xem và hỗ trợ.

Vì các chuyến tàu tại Nhật Bản thường rất đông đúc nên nguy cơ bị sà‌ּm s‌ּỡ càng cao. Ảnh - Alamy

Nếu tình huống vẫn chưa được giải quyết, ứng dụng sẽ phát cảnh báo: “Hãy dừng lại’.

Một ứng dụng khác là Radar-Z cũng có chức năng hỗ trợ người dùng khi bị quấ‌ּy rố‌ּi. Ứng dụng cho phép người dùng chia sẻ thông tin về các vụ quấ‌ּy rố‌ּi và có thể nhấn nút để yêu cầu sự hỗ trợ từ các hành khách khác.

Bên cạnh đó, lực lượng chức năng sẽ điều thêm nữ cảnh sát mặc thường phục để tuần tra trên tàu.

Cảnh sát sẽ tăng cường giám sát các nhóm chat trực tuyến, ở các nhóm mà những kẻ quấ‌ּy rố‌ּi trao đổi thông tin về những chuyến tàu “thích hợp” để quấ‌ּy rố‌ּi phụ nữ, những ga tàu thường tập trung đông nữ sinh và thời gian cao điểm trong ngày.

Tuy nhiên, khi nhận định về tác dụng của các ứng dụng như Digi Police trong việc răn đe những kẻ quấ‌ּy rố‌ּi, nhiều người như nữ sinh Izawa cho rằng: “Một khi phụ nữ đã quá xấu hổ mà không dám lên tiếng bảo vệ bản thân khi bị quấ‌ּy rố‌ּi thì họ cũng sẽ hiếm khi thu hút sự chú ý bằng cách nhấn nút tố cáo quấ‌ּy rố‌ּi. Cách tốt nhất để giải quyết tình trạng này là nữ giới phải sẵn sàng lên tiếng”, cô Izawa nói.

Sau khi chứng kiến bạn tổn thương vì bị quấ‌ּy rố‌ּi, Izawa xác định tâm lý nếu gặp phải trường hợp đó sẽ hét lên thật to rồi báo cáo sự việc với nhân viên trên tàu cũng như báo cảnh sát.