Một số người cho rằng việc chuyển các thông tin mà não bộ tiếp thu được sang các thiết bị lưu trữ số bên ngoài như smartphone, đang làm hỏng khả năng ghi nhớ một cách chính xác của chúng ta. Nhưng một nghiên cứu mới cho thấy không phải vậy. Sử dụng thiết bị kỹ thuật số để ghi nhớ một số điều thực sự có thể giải phóng bộ não của chúng ta và giúp ghi nhớ nhiều thứ hơn.
Khoảng một thập kỷ trước, nhà thần kinh học người Đức Manfred Spitzer đã đặt ra thuật ngữ “chứng mất trí nhớ kỹ thuật số”.
Spitzer cảnh báo việc lạm dụng các thiết bị số có thể dẫn đến một dạng suy giảm nhận thức mới. Bằng cách chuyển nhu cầu về trí nhớ ngắn hạn cho các thiết bị như smartphone, ông cho rằng khả năng ghi nhớ mọi thứ của chúng ta có thể bị suy giảm, dẫn đến một loại chứng hay quên.
Nhưng ý tưởng về chứng mất trí nhớ kỹ thuật số ban đầu không được sự ủng hộ của các nhà khoa học. Một số nhà khoa học còn cho rằng, việc sử dụng các thiết bị lưu trữ số thậm chí còn giúp cải thiện khả năng nhận thức của chúng ta bằng cách giải phóng không gian để suy nghĩ về những thứ khác.
Dùng các công cụ hỗ trợ lưu trữ ngoài giúp não bộ được "giảm tải" khá nhiều
Chris Bird, một nhà khoa học thần kinh học về nhận thức từ Đại học Susseּx đã so sánh cách chúng ta sử dụng smartphone với cách chúng ta ghi lại mọi thứ trên giấy ghi chú.
Bird giải thích với trang The Guardian: “Chúng ta luôn truyền tải mọi thứ vào các công cụ bên ngoài như viết ra ghi chú và điều đó đã giúp chúng ta có nhiều vấn đề phức tạp hơn. Tôi không gặp vấn đề gì với việc sử dụng các công cụ bên ngoài để tăng cường quá trình suy nghĩ hoặc quá trình ghi nhớ. Chúng ta đang làm nhiều hơn nhưng điều đó để giúp giải phóng thời gian tập trung và ghi nhớ những thứ khác”.
Một nghiên cứu mới do các nhà khoa học đến từ Đại học College London đã đưa ra một số bằng chứng xác thực cho thấy, việc sử dụng thiết bị số để lưu trữ thông tin thực sự có thể giải phóng bộ nhớ, giúp ghi nhớ những điều ít quan trọng hơn.
Các nhà nghiên cứu đã phát triển một trò chơi trí nhớ độc đáo cho các tình nguyện viên, họ sẽ xem chục vòng tròn được đánh số trên màn hình máy tính bảng. Mỗi vòng tròn phải được kéo sang bên phải hoặc bên trái của màn hình. Nếu vòng tròn được kéo về đúng phía, tình nguyện viên sẽ nhận được một phần thưởng nhỏ.
Một nửa số vòng kết nối được phân loại có giá trị cao, nghĩa là họ sẽ trả nhiều hơn 10 lần so với các vòng kết nối thông thường. Các tình nguyện viên lặp lại trò chơi nhiều lần và phải nhớ vị trí kéo các vòng tròn để nhận được phần thưởng lớn nhất.
Trong nửa đầu của thử nghiệm, các đối tượng được giao nhiệm vụ sử dụng trí nhớ của chính họ trong khi ở nửa sau, họ được phép đặt một lượng nhỏ lời nhắc trên thiết bị số. Không có gì ngạc nhiên khi hầu hết các đối tượng đều sử dụng lời nhắc kỹ thuật số để đánh dấu vị trí của các vòng kết nối có giá trị cao. Kết quả diễn ra bên cạnh các vòng kết nối có giá trị cao đã được ghi nhớ, các vòng kết nối giá trị thấp cũng được họ dễ nhớ hơn.
Sam Gilbert, tác giả chính của nghiên cứu mới cho biết phát hiện này làm nổi bật cách sử dụng thiết bị số để lưu trữ thông tin quan trọng và giúp giải phóng không gian tinh thần để ghi nhớ thông tin bậc thấp.
Vì vậy, thay vì thiết bị làm suy giảm khả năng ghi nhớ những thứ khác của mọi người, thiết bị ghi nhớ ngoài về tổng thể thực sự làm tăng khả năng ghi nhớ của chúng ta về nhiều thứ hơn.
Gilbert giải thích: “Điều này là do việc sử dụng thiết bị đã thay đổi cách mọi người sử dụng trí nhớ của họ để lưu trữ thông tin quan trọng hơn so với thông tin ít quan trọng. Nhưng khi họ có thể sử dụng thiết bị, họ đã lưu thông tin quan trọng vào thiết bị và thay vào đó dành bộ nhớ cho những thông tin ít quan trọng hơn”.
Không nên lạm dụng và phó thác hết thông tin cho các thiết bị lưu trữ ngoài
Tuy nhiên, những phát hiện không hẳn là tốt. Khi họ không còn các thiết bị số để đặt lời nhắc cho các vòng kết nối có giá trị cao, họ ngay lập tức không thể nhớ được các vị trí khác trong vòng kết nối có giá trị thấp. Điều này cho thấy khi thông tin được lưu trữ trên thiết bị số, con người sẽ ủy thác thông tin đó cho thiết bị. Và nếu không có thiết bị trong tay nữa, coi như chúng ta sẽ mất thông tin đó.
Điều này làm nổi bật một điểm khác biệt nữa giữa việc sử dụng thiết bị số để lưu trữ thông tin và viết nó ra giấy ghi chú.
Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc viết một thứ gì đó ra một tờ giấy sẽ kích hoạt một quá trình thần kinh phức tạp giúp mã hóa mạnh mẽ bộ nhớ. Vì vậy, viết điều gì đó ra một tờ giấy thường có nghĩa là bạn sẽ nhớ điều đó ngay cả khi không cần kiểm tra lại các ghi chú của mình.
Gilbert lưu ý: “Kết quả cho thấy các công cụ bộ nhớ ngoài có thể giúp cải thiện khả năng ghi nhớ thông tin mà chúng ta không thể lưu trữ. Nhưng chúng ta cần cẩn trọng sao lưu các thông tin quan trọng nhất. Bởi nếu không may bộ nhớ ngoài bị lỗi, chúng ta sẽ chẳng còn gì ngoài thông tin đã được lưu trữ trong não bộ”.
Đối với thông tin rất quan trọng, chúng ta nên sử dụng bộ nhớ "sao lưu", chẳng hạn như viết thêm ghi chú. Có thể đó là mật khẩu có giá trị hoặc một số điện thoại quan trọng. Nhưng miễn là chúng ta có thêm bản sao lưu và không nhất thiết phải tải thông tin lên các thiết bị số.
