Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ cùng các Bộ, ngành liên quan về tình hình triển khai dự án Đại học Đà Nẵng trên địa phận thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Đáng chú ý, trong báo cáo này, Chủ tịch tỉnh Quảng Nam cho rằng dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân; những người không được thực hiện các quyền về đất đai, xây dựng, nhân khẩu theo quy định của Pháp Luật.

Đặc biệt, diện tích quy hoạch Làng Đại học Đà Nẵng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam lên đến 190ha; tuy nhiên nếu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư thực tế có thể lên đến hơn 4.160 tỷ đồng.

Đây là số tiền quá lớn, khó có khả thi. Do đó, Chủ tịch tỉnh Quảng Nam đề nghị trong khu vực dự án Đại học Đà Nẵng thu‌ộc đị‌a phận tỉnh Quảng Nam có diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng nên thực hiện trên diện tích này trước.

Nhiều ngôi nhà được xây không có phép do người dân bức xúc về nhà, do nằm trong vùng quy hoạch nên không được cấp giấy phép xây dựng… (Ảnh tư liệu).

Dự án Đại học Đà Nẵng được Chính phủ phê duyệt triển khai từ năm 1997 với tổng diện tích khoảng 300ha; trong đó, khoảng 110ha thuộc phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng và khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn.

Tuy nhiên, đến nay đã 25 năm, dự án mới chỉ triển khai được một phần thu‌ộc đị‌a phận thành phố Đà Nẵng. Việc dự án kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống nhân dân, công tác quản lý an ninh, trật tự xã hội và xây dựng tại địa phương.

Đối với diện tích 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam thực tế đến nay mới chỉ triển khai hơn 1ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học.

Tuy nhiên, việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời.

Do quy hoạch dự án "treo" nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp. Đường giao thông từ khi công bố dự án Đại học Đà Nẵng, địa phương không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7 km; còn lại là đường đất.

Một ngôi nhà mới mọc lên trong dự án Làng Đại học Đà Nẵng tại phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam sẽ để lại hệ lụy lớn cho công tác giải tỏa đền bù sau này (Ảnh tư liệu).

Hệ thống đường dây, trụ điện khu vực khối phố Câu Hà (nằm trong dự án) xuống cấp nghiêm trọng, trụ và đường dây điện bị nghiêng ngã, thường xuyên xảy ra sự cố, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão; nhưng cũng không thể đầu tư cải tạo, nâng cấp.

Từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa.

Theo kết quả tổng rà soát của cơ quan chức năng, từ 2009 đến nay có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép trên tổng diện tích đất gần 5ha.

Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý thế nhưng việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện.

Theo kết quả tổng rà soát của cơ quan chức năng, từ 2009 đến nay có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép trên tổng diện tích đất gần 5ha trong dự án Đại học Đà Nẵng (Ảnh tư liệu).

Liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư, tỉnh Quảng Nam đã giao cho UBND thị xã Điện Bàn chỉ đạo Trung tâm Phát triển quỹ đất thị xã tổ chức kiểm tra, rà soát thực trạng tại khu vực dự án đối với gần 160ha còn lại (ngoài 30ha của khu dân cư hiện tại để chỉnh trang).

Qua khảo sát, trong tổng số 160ha này có hơn 1.800 hộ bị ảnh hưởng. Dự kiến cần bố trí gần 3.200 lô đất để tái định cư; chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực tế gần 4.200 tỷ đồng.

Theo UBND tỉnh Quảng Nam, qua kiểm tra, rà soát thì dự án phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của người dân (tỷ lệ đất ở bị ảnh hưởng chiếm khoảng 41% tổng diện tích đất dự án) dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Như vậy, việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi.

Tuy nhiên, qua khảo sát, trong khu vực dự án Đại học Đà Nẵng thu‌ộc đị‌a phận của tỉnh, UBND tỉnh Quảng Nam nhận thấy có diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng.

Do đó, tỉnh Quảng Nam đề nghị Bộ KH-ĐT chủ trì, cùng các Bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.

Trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2023-2025 (160 ha).

Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn từ nay đến năm 2025, tỉnh Quảng Nam đề nghị phương án điều chỉnh quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50ha (nêu ở trên).

Phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng Đại học Đà Nẵng.