Tác giả Ngũgĩ wa Thiong’o, nằm trong số 13 tác giả được đề cử cho giải tiểu thuyết được dịch hay nhất, giải thưởng bao gồm 50.000 bảng Anh chia đều cho tác giả và dịch giả.

Tác phẩm được đề cử của ông, The Perfect Nine, viết hoàn toàn bằng tiếng Bantu Gikuyu, được ban giám khảo đánh giá là "một câu chuyện thần thoại đầy chất thơ về những người phụ nữ trong thế giới của thần".

Cuốn sách nhận được "cơn mưa" lời khen từ cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, các tờ báo New Yorker, New York Times Book Review, The Guardian. Một cuốn tiểu thuyết tuyệt vời, "giải quyết những điều phi lý, bất công của lục địa", theo Delia Owens (tác giả của Xa ngoài kia nơi loài tôm hát).

Thiong’o đã viết nhiều tiểu thuyết bằng tiếng Anh như A Grain of Wheat hay Petals of Blood mãi cho đến năm 1970, ông hạ quyết tâm viết nên thứ văn chương bằng chính tiếng mẹ đẻ của mình.

Tuy nhiên chính phủ Kenya có nhiều động thái ngăn cấm việc viết lách của ông. Ông bị giam lỏng trong một năm tại nhà tù an ninh nghiêm ngặt, nhưng cũng chính tại nơi đây, ông đã viết nên cuốn tiểu thuyết bằng tiếng Gikuyu đầu tay hoàn toàn trên giấy vệ sinh, Devil on the Cross.

Năm 2006, ông chia sẻ với The Guardian: "Tôi bắt đầu suy nghĩ có hệ thống hơn về ngôn ngữ ở trong ngục tù. Tại sao trước đây tôi viết bằng tiếng Anh thì không bị giam giữ? Chính tại nhà tù ấy, tôi đã đưa ra quyết định của mình. Tôi không biết liệu mình có vượt qua được rào cản tâm lý hay không nếu như không có biến cố xảy ra".

Bìa sách The Perfect Nine. Ảnh: penguin.

Danh sách đề cử năm nay của International Booker trải dài với 11 ngôn ngữ và 12 quốc tịch, cùng với sự đa dạng về thể loại. Đó là When We Cease to Understand the World của Benjamín Labatut, một tiểu thuyết phi hư cấu tập trung khai thác những phát minh trong khoa học với sự góp mặt của Albert Einstein và Erwin Schrodinger.

An Inventory of Losses của tác giả người Đức Judith Schalansky lại là một cuốn tiểu thuyết lịch sử về những đồ vật bị thất lạc.

Hồi ký của Maria Stepanova, In Memory of Memory được đánh giá cao tại quê hương, là tác phẩm đầu tay của cô giống như tác giả người Pháp David Diop cũng được đề cử cho đứa con tinh thần đầu tiên của mình viết bằng tiếng Anh At Night All Blood is Black.

Cuốn sách này đã lọt vào danh sách 10 giải thưởng lớn ở Pháp và giành giải Prix Goncourt des Lycéens. Olga Ravn, một trong những tiểu thuyết gia nổi tiếng nhất của Đan Mạch, được đề cử với The Employees, cuốn sách được viết dưới dạng lời thuật lại của những nhân chứng làm việc trên một con tàu vũ trụ.

Tác giả người Trung Quốc, Can Xue là người duy nhất đã được đề cử trước đó, lần này là cuốn tuyển tập truyện ngắn I Live in the Slums. Éric Vuillard, nhà văn người Pháp được đề cử với cuốn The War of the Poor, chỉ vỏn vẹn 80 trang.

Khá nhiều cuốn sách đoạt giải sử dụng mối nguy bệnh tật như một chất liệu vẽ nên những câu chuyện đầy tính nhân văn. Tiểu thuyết của Thiong’o kể về cuộc hành trình của chín chị em gái trong công cuộc kiếm tìm phép màu chữa trị cho người em út không thể đi lại.

Chủ tịch ban giám khảo giải International Booker, nhà sử học Lucy Hughes-Hallett chia sẻ "năm nay, di cư, tuy là một cơn nhức nhối của nhân loại nhưng lại là sự kết nối hiệu quả của thế giới hiện đại".

"Không phải tất cả những nhà văn đều muốn gắn bó với quê hương của họ", Hughes-Hallett chia sẻ. "Các tác giả muốn xé hàng rào biên giới ngăn cách họ với bên ngoài, tác phẩm của họ cũng vậy. Chúng tôi đã đọc những cuốn sách giống như tiểu sử, như thần thoại, như tiểu luận, thiền cũng có, mỗi cuốn sách đều được chấp bút từ những năng lượng sáng tạo của trí tưởng tượng vô bờ của mỗi nhà văn".

Danh sách rút gọn của International Booker, gồm sáu cuốn sách sẽ được công bố vào ngày 22 tháng 4 và người chiến thắng sẽ được vinh danh vào ngày 2 tháng 6 năm 2021.